Kavram Karikatürü

Amaç

İlköğretim döneminde fen bilimler derslerinde öğrenciler ilk defa bilim ve teknoloji ile ilgili kavramlarla tanışmaktadır. Bu dönem, öğrencilerin bilime yönelik geliştirecekleri tutum, sonraki dönemde seçecekleri meslek, bilime yönelik ilgi, özgüven ve motivasyon açısından önem taşımaktadır. Bu bağlamda fen ve teknoloji dersini daha eğlenceli ve ilgi çekici hale getirecek öğretim materyallerinden biri de kavram karikatürleridir (Eroğlu, 2010, Şenocak, 2018). Kavram karikatürleri, günlük yasamın içerisinden alınan bilimsel bir olayı, farklı bakış açılarıyla, çeşitli görsellerle aktarabilen araçlardır (Atasoy, 2017; Kara, 2017). Bu araçlar öğrencilerin bir kavram hakkındaki düşüncelerini ortaya çıkarmak, tartışmaya teşvik etmek, zihindeki belirsizlikleri ve yanlış anlamaları tespit etmek, farklı görüş ve düşüncelerin de ortaya çıkmasını sağlamak amacıyla kullanılabilmektedir Balım vd., 2015; Erdoğan ve & Özsevgeç, 2012) Kavram karikatürlerinde yer alan görseller, öğrencilerin derse yönelik ilgilerini artırmakta ve kendilerini daha rahat ifade etmeleri için rahat bir öğrenme ortamı oluşmasına yardımcı olmaktadır. Fen alan öğretimiyle ilgili nitelik ve nicelik bakımından sınırlı sayıda olan kavram karikatürleri üç yolla hazırlanmaktadır. 1.Elde kağıt-kalem aracılığıyla çizilmesidir ki bu yetenek gerektiren bir işlemdir ve tüm öğretmenlerin bu beceriye sahip olmaları beklenemez. 2. Hazır görsellerin yeniden düzenlenmesi yoluyla çizimdir ve en sık kullanılan kavram karikatürü hazırlama biçimidir. Ancak gerek lisansı başka birine ait çizim üzerinde değişiklik yapmanın etik olmaması gerekse mevcut kavram karikatürlerindeki görsellerin (basit çizimler/çok görülmüş resimler) günümüz öğrencilerinin ilgisini çekme noktasında yetersiz kalmaktadır. 3. Bilgisayar desteğiyle öğrencilerin ilgilerini çekebilecek görseller kullanılarak benzeri olmayan kavram karikatürlerinin sıfırdan hazırlanmasıdır. En etkili ve zengin içerik ancak bu yolla elde edilebilir (Pınarkaya,2017). Ancak fen öğretmen adaylarının lisans ders içerikleri incelendiğinde verilen derslerin (temel bilgisayar ve seçmeli ders teknoloji okur-yazarlığı), bu türden bir kavram karikatürü oluşturabilmeleri için gerekli bilgi seviyesine ulaşmaları noktasında yeterli olmadığı görülmektedir. Oysa ki günümüz çağının nitelikli fen ve teknoloji öğretmenlerinin konu alanına hakim olmalarının yanında teknolojiyi de etkin biçimde kullanmaları beklenmektedir. Bilgisayar ortamında çok fazla teknik altyapı gerektirmeyen, bu tür çizimlerin kolaylıkla yapılabileceği, eğitim amaçlı kullanılabilen ve kullanıcı dostu arayüze sahip yazılımlar mevcuttur. Bu yazılımlar arasından seçilen StoryBoardThat, Pixton ve CrayzTalk yazılımları farklı konularla ilgili zengin görsel içerikleri, günümüz öğrencisinin dikkatini çeken kavram karikatürlerine dönüştürebilme potansiyeline sahip olmaları bakımından projeye dahil edilmişlerdir. Özellikle son yıllarda hareketli görsellerin etkin bir şekilde kullanıldığı için bu amaca hizmet eden CrayzTalk  aracı özellikle tercih edilmiştir. Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının istedikleri kavramla ilgili, kavram karikatürlerini ihtiyaç olduğu anda teknoloji destekli hazırlayabilmeleri hem alana katkı sağlayacak hem de öğretmen adaylarının mesleki yeterlilik ve özgüvenlerinin gelişimine katkıda bulunacaktır. Projeye katılacak öğretmen adaylarının geleceğin öğretmenleri olacağı düşünüldüğünde alacakları eğitim sayesinde kendi materyallerini hazırlama, geliştirme ve değerlendirme yeterliliğine erişecekleri ve etkili şekilde kullanacakları düşünülmektedir. Alan bilgilerini alacakları eğitimle bütünleştirecek olan öğretmen adaylarının bu proje kapsamında hazırlayacakları kavram karikatürlerinin literatüre de materyal bazında katkıda bulunacaktır. Etkinliğin temel amacı; fen ve teknoloji öğretmen adaylarına bilgisayar ortamında kavram karikatürü oluşturabilmeleri için kullanabilecekleri farklı bilgisayar uygulamalarını tanıtmak, bu uygulamaları kullanarak kendi kavram karikatürlerini oluşturmalarını sağlamak, bu alandaki farkındalıklarını ve yetkinliklerini artırmaktır. Projeye katılan öğretmen adaylarının meslek hayatlarında aldıkları eğitimi sürekli kılmak için motivasyonlarının artırılması da hedeflenmektedir.

Uygulamanın 08.12.2023 ile 10.12.2023 tarihleri arasında yapılması planlanmaktadır. Eğitim etkinliği ders programında ayrıntısı yer alan baslıklarda verilmiş olup ilk olarak kavram, kavram yanılgısı ve kavram karikatürü çeşitleri, fen öğretiminde kavram karikatürlerinin yeri ve önemi konuları üzerinde durulacak ardından fen eğitiminde kavram karikatürleriyle ilgili yapılmış çalışmalar incelenecektir. Çalışmanın diğer boyutunda ise kavram karikatürü hazırlamak için kullanılabilecek alternatif bilgisayar uygulamalarından, StoryboardThat, Pixton ve CrazyTalk tanıtılacaktır. Fen alanında öğrencilerin yoğun kavram yanılgısına sahip olduğu belirlenmiş (Aydoğan vd., 2003; konu başlıkları öğrencilere dağıtılarak bu anahtar kavramlar doğrultusunda öğrencilerin uygulamalı olarak kendi kavram karikatürleri adı geçen yazılımları kullanarak geliştirmeleri sağlanacaktır. Uygulamalarda fen ve teknoloji alanından farklı uzmanların öğrencilere rehberlik etmeleri sağlanacak ayrıca öğretmen adaylarına tartışma ve soru sorma için fırsat verilerek, alanında uzman öğretim üyelerinin tecrübelerinden yararlanma imkanı sunulacaktır. Bu uygulamanın lisans eğitiminden en büyük farkı fen bilimleri öğretiminde teknolojiyi, kullanma konusunda öğretmen adaylarına pratik uygulama imkanı sunmasıdır. Bu nedenle çalışma kapsamında öğrenci-öğretmen etkileşimini üst düzeyde tutmak hedeflenmiş ve katılımcı sayısı yüksek tutulmamıştır.

Proje eğitim ekibi bilgisayar destekli eğitim, kavram öğretimi, kavram karikatürlerinin fen eğitiminde kullanımı alanında çalışmaları olan uzman öğretim üyelerinden oluşmaktadır. Disiplinlerarası çalışmayı gerektiren etkinlik kapsamında yer alan proje ekibinde yurtiçi ve yurt dışında akademik faaliyetlerde bulunmuş, proje deneyimine sahip ve bilgileri paylaşma konusunda istekli öğretim üyeleri mevcuttur. Katılımcı isim listesi şu aşamada tam ve kesin değildir. Ancak farklı üniversitelerden öğrencilerle niyet konusunda bilgilendirme yapılmış ve şahsi bilgiler elde edilmiştir. Ayrıca http://www.trabzon.edu.tr/kavramkarikaturu adresi üzerinden yayın yapan web sayfası aracılığıyla katılımcılara ayrıntılı duyuru yapılacaktır. Ayrıca belirtilen adres üzerinden kayıt yaptıran öğrencilere etkinlikte öğretilecek ve dağıtılacak ders materyalleri indirilebilir formatta sunulacaktır. Ekinlik sonrasında da tüm ders materyalleri ve Padlet ortamında katılımcılarla paylaşılacaktır. Proje kapsamı lisans eğitimi ile kısmen örtüşse de önerilen program ile fen ve teknoloji öğretmen adaylarına zengin içerikli bilgisayar destekli "web 2.0. uygulamalarının kavram karikatürü hazırlama sürecinde kullanımı" BÖTE alan uzmanları rehberliğinde tek bir çevrim içi sınıfta sunulacaktır. Hemen sonrasında "Fen bilimleri alanında kavram karikatürü hazırlama ve geliştirilme" süreci ise fen eğitimi ve Böte alan uzmanlarının rehberliğinde uygulamalı olarak anlatılacaktır.

Menüyü Kapat